Gipsafgietsel door Lidio Cipriani, 1927-1930, in Museo della Natura e dell’Uomo van de Universiteit van Padua
De koloniale erfenissen van universiteiten
ERC Horizon Europe Program, EU
Universiteiten en de wetenschap in Europa maakten tijdens de koloniale periode een aanzienlijke groei door, zichtbaar in omstreden gebouwen, collecties en botanische tuinen. Hoe kunnen we verhalen over wetenschappelijke vooruitgang inclusiever maken, waarbij we recht doen aan lokale stemmen en perspectieven?
De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht
Dekoloniseren van kennis
Het internationale project “Colonial Legacies of Universities: Materialities and New Collaborations” (COLUMN) werpt nieuw licht op de koloniale achtergronden en materiële erfenissen van kennisproductie. In een steeds mondialer wetenschapsveld spelen universiteiten uit Azië, Afrika en Zuid-Amerika een cruciale rol spelen in het herdefiniëren van kennis. Gelijkwaardige samenwerking met onderzoekers en curatoren uit voormalige koloniën, zoals Suriname, Zuid-Afrika, Vietnam, Indonesië en Mexico is daarom een essentieel onderdeel van dit project.
In de Subtropische Kas van de Botanische Tuin staat onder andere het 'Kaapse gewas' Engelentrompet (Brugmansia spp.)
Botanische tuinen als koloniale erfgoedplekken
Botanische tuinen hebben een geschiedenis verweven met het Europese kolonialisme. Het zijn belangrijke kenniscentra én plaatsen waar natuur werd verzameld en gecultiveerd. Met innovatieve educatieve programma’s laten we jongeren kritisch nadenken over de complexe verwevenheid van wetenschap, natuur en kolonialisme. Studio Louter ontwikkelt deze programma’s samen met de Universiteit Utrecht, Universiteit van Bologna en Universiteit van Suriname.
Fototentoonstelling over koloniaal universitair erfgoed in het Pusaka Museum in Nias. Foto door Gertjan Plets
Rondtrekkende gipsafgietsels
Wat vertelt een collectie gipsafgietsels van gezichten - uit de collectie van Lidio Cipriani van Zuid-Afrika (UNIBO) en the Pavel Šebesta collectie van The Congo (CU) - ons over hun vaak omstreden geschiedenis? Samen met de Universiteit Utrecht, Universiteit van Bologna, Universiteit van Pretoria en de Karelsuniversiteit Praag ontwerpen we een rondtrekkende tentoonstelling die niet alleen de omstreden geschiedenis van gipsafgietsels belicht, maar ook uitnodigt om na te denken over hun rol en betekenis in de toekomst. Daarin benadrukken we het belang van herkomstonderzoek en verkennen we lokale perspectieven. Via videomateriaal en het werk van artists in residence delen betrokken gemeenschappen hun ervaringen en perspectieven op deze gipsafgietsels.
“Internationale samenwerking is essentieel om wetenschappelijk erfgoed te dekoloniseren en uiteindelijk de universiteit te veranderen.”
Gertjan Plets, project leader en universitair hoofddocent, Universiteit Utrecht 一 december 2024
Credits
Opdrachtgever
ERC Horizon Europe Program
Swiss National Science Foundation (SERI)Content design
Studio LouterIn samenwerking met
Universiteit Utrecht,
Universitaet Graz,
Univerzita Karlova,
Aarhus Universitet,
Universita di Bologna,
University of Pretoria,
Anton de Kom Universiteit van Suriname